Ảnh minh họa. (Nguồn: Minh Đông/TTXVN)
















Theo Chi cục Bảo vệ Môi trường Tây Nam bộ, các tỉnh trong khu vực đồng
bằng sông Cửu Long cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp ngăn chặn hữu hiệu
tình trạng suy thoái môi trường đang diễn ra với mức độ đáng báo động.

Theo khảo sát của Viện Sinh học Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh: Ở miền
Nam nước ta, mỗi ha đất nông nghiệp, nông dân chi bình quân 39,3 USD tiền nông
dược, cao hơn miền Bắc 43,2%.

Nếu cứ kéo dài tình trạng này, cùng với việc bón
phân hóa học nhiều quá mức thì môi trường nông nghiệp sẽ ô nhiễm, đất đai mất
dần độ phì nhiêu. Nguồn lợi thủy sản cũng cạn kiệt, sức khỏe người nông dân,
người tiêu thụ nông sản cũng bị ảnh hưởng. Hàng chục năm qua, mỗi năm Việt Nam sử
dụng khoảng 10 triệu tấn phân hóa học, lượng nông dược sử dụng từ hàng trăm ngàn
tấn.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Diện tích lúa toàn vùng từ
3,2 triệu lượt ha năm 1995, tăng lên 4,1 triệu lượt ha (năm 2012). Diện tích lúa
tăng 900.000 lượt ha, lượng phân cũng tăng lên tương ứng. Còn theo Viện lúa đồng
bằng sông Cửu Long, trong 3 vụ lúa hàng năm, nông dân tại Cần Thơ, Đồng Tháp bón
phân hóa học các loại từ 514-613 kg/ ha. Nếu chỉ sản xuất 2 vụ hè thu và đông
xuân trong năm, nông dân bón từ 348-435 kg/ ha.

Nông dân các tỉnh còn lại trong vùng cũng bón với số lượng tương tự. Chỉ
tính lượng phân bón theo mức thấp nhất (348 kg/ ha) trong 2 vụ lúa đông xuân và
hè thu từ năm 1995 đến nay, mỗi năm ruộng đồng vùng đồng bằng sông Cửu Long tiếp
nhận từ 1,5-2 triệu tấn phân hóa học. Còn mức nông dược, hiện chưa có số liệu
thống kê cụ thể.

Nhưng theo các chuyên gia thì mỗi năm đồng ruộng nhận từ 10.000
tấn trở lên. Chưa tính được lượng nông dược phun xịt, rải trên vườn cây, trong
ao nuôi thủy sản tổng diện tích hơn 700.000 ha. Ngoài ra, nhiều nhà máy, xí
nghiệp, cơ sở sản xuất cứ cho nước thải công nghiệp chảy ra sông rạch. Cư dân
sống ven sông rạch cũng đổ chất thải sinh hoạt hàng ngày xuống sông rạch càng
làm cho môi trường nước thêm ô nhiễm.

Theo Chi cục Bảo vệ Môi trường Tây Nam bộ, từ năm 1995 đến nay, mỗi năm,
dân số vùng tăng thêm trên dưới 200 ngàn người (tương đương một huyện), dẫn đến
tình trạng phá hủy rừng ngập mặn để lấy gỗ, củi... gia tăng.

Năm 1995, diện tích
nuôi trồng thủy sản cả vùng chỉ có gần 200.000 ha, hiện tăng lên 745.000 ha
nhưng chất thải nuôi trồng chưa được xử lý hiệu qủa. Cộng với tình trạng nước
mặn xâm nhập gia tăng, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật qúa mức, nguồn chất thải
sinh hoạt, sản xuất công nghiệp... đang gây suy thoái môi trường đất, nước. Rừng
ngập mặn đồng bằng sông Cửu Long trước đây có 239 loài cây, 36 loài thú, 182
loài chim, 34 loài bò sát , 6 loài lưỡng cư, 260 loài cá nhưng đến nay chỉ còn
có vài chục loài, có loài bị nguy cơ tuyệt chủng.

Hoạt động đánh bắt thủy sản trên biển, phát triển giao thông sông biển,
thăm dò, khai thác dầu khí, các khu du lịch ven biển, tàu thuyền đậu ở các cảng
cá... cũng thải chất độc hại vào môi trường nước biển. Chất lượng nước mặt trên
sông Tiền, sông Hậu và nhiều sông khác ngày càng xấu đi còn do tình trạng nuôi
thủy sản trên sông, do nhiều loại chất thải khác đổ xuống mà chưa qua xử lý. Các
tỉnh cũng chưa kiểm soát tốt việc khai thác và sử dụng nước ngầm làm cho mực
nước ngầm nhiều nơi bị sụt giảm khá nghiêm trọng.

Hiện gần 3,6 triệu dân sống ở các đô thị đồng bằng sông Cửu Long đã thải
ra môi trường khoảng 102 triệu mét khối nước thải/ năm, chất thải rắn trên
600.000 tấn/ năm (đều chưa qua xử lý). Ngoài ra, hàng chục khu công nghiệp tập
trung và hàng chục ngàn cơ sở công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp hoạt động xen
kẽ trong các khu dân cư. Chất thải rắn (220.000 tấn/ năm), lỏng (47 triệu lít/
năm), khói bụi, tiếng ồn từ những cơ sở công nghiệp đồng bằng sông Cửu Long thải
ra góp phần làm cho tình trạng ô nhiễm môi trường tại các đô thị thêm nghiêm
trọng.

Số liệu quan trắc môi trường nước trên sông rạch gần các đô thị vùng đồng
bằng sông Cửu Long như An Giang, Vĩnh Long, Cần Thơ, Long An, Hậu Giang, Cà
Mau... cho thấy hàm lượng các chất BOD, SS, N-NH3, amoniac, coliforms...đều cao
hơn tiêu chuẩn cho phép. Hiện các đô thị đều bị ô nhiễm bụi do hoạt động sản
xuất công nghiệp, giao thông, xây dựng...Nồng độ khí SO2­ , CO, NO2 trong không
khí đã vượt tiêu chuẩn cho phép. Ô nhiễm môi trường đô thị vùng đồng bằng sông
Cửu Long chủ yếu do tốc độ đô thị hóa nhanh nhưng trong thời gian dài, các địa
phương chưa có phương án bảo vệ môi trường tương xứng./.]