Đối
với phần lớn người dùng Windows, màn hình xanh chết chóc (Blue Screen
of Death) từ lâu đã trở thành một thứ quá đỗi… quen thuộc. Chắc ít ai
có thể mạnh dạn nói rằng trong suốt quãng thời gian sử dụng Windows của
mình, màu xanh chết chóc này chưa từng hiện lên dù chỉ một lần.

Hậu quả gây ra có thể chỉ đơn giản là
việc… cụt hứng khi đang đọc dở một bài báo, cuốn sách, hay nghiêm trọng
hơn là mất hết thành quả công việc suốt cả đêm dài. Những lúc như vậy,
người dùng nóng tính thường trút nỗi bực dọc của mình lên… phần cứng,
một vài người lại cảm thấy phát cáu với… bác Bill vì tạo ra Windows
chịu lỗi quá kém. Rốt cuộc nguyên nhân chủ đạo của lỗi màn hình xanh là
do đâu, tại sao có người suốt nhiều năm trời chỉ phải nhìn thấy màu
xanh chết chóc này đôi lần trong khi có người lại thường xuyên bị nó
ghé thăm? Hôm nay chúng ta hãy cùng thử điểm qua những nguyên nhân
thường gặp nhất.

Lỗi bộ nhớ RAM hoặc Mainboard



Trong rất, rất nhiều trường hợp, BSOD
xảy ra khi việc truy xuất dữ liệu quan trọng từ bộ nhớ đệm có trục
trặc, chủ yếu xuất phát từ lỗi RAM hoặc mainboard. Các công cụ như
Memtest86 hay các đĩa công cụ được nhà sản xuất đính kèm khi mua phần
cứng sẽ giúp bạn kiểm tra tình trạng truy xuất bộ nhớ của hệ thống.
Thực chất, chắc hẳn không ít bạn đọc đã từng tự khắc phục được tình
trạng này bằng cách nghe theo lời khuyên đơn giản là… rút ram ra vệ
sinh khe và chân cắm (hoặc đổi vị trí cắm). Nhìn chung trong đa số
trường hợp, những người dùng thiếu kinh nghiệm và không thể lập tức
khoanh vùng lỗi khi nhìn vào thông tin hiển thị trên màn hình xanh nên
kiểm tra lại RAM đầu tiên trước khi đi tìm “hỗ trợ kĩ thuật”.

BIOS Settings



Các thay đổi trong BIOS ảnh hưởng trực
tiếp đến hoạt động của phần cứng, vì vậy chỉ một sai sót nhỏ cũng có
thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, không nói riêng gì BSOD. Đối
với những người tập tành OC hay đơn giản là tinh chỉnh BIOS lần đầu,
việc gây ra BSOD hoặc thậm chí khiến hệ thống không thể khởi động hay
boot là chuyện không có gì lạ. Ngay cả những người dùng có đôi chút
kinh nghiệm, nếu không hoàn toàn hiểu rõ về các thay đổi của mình thì
việc phải hiệu chỉnh lại vài lần để giảm bớt dần tần suất xuất hiện của
BSOD cho đến khi hệ thống ổn định cũng là chuyện bình thường. Điều cần
nhớ là, một khi bạn đã táy máy vào BIOS, việc xuất hiện BSOD có thể là
1 trong những vấn đề… ít nghiêm trọng nhất có thể xuất hiện. Nếu không
thể tìm ra những thay đổi nào của mình đã gây ra BSOD, phương án tốn
nhất của bạn là reset BIOS Setting về mặc định (default). Tốt nhất là
nên tìm hiểu trước về cách thay pin CMOS hoặc reset BIOS bằng jumper
trên mainboard của mình nếu bạn có ít kinh nghiệm và hiểu biết về phần
cứng nhưng vẫn muốn thử thực hiện vài thay đổi “mạnh tay”.

Lỗi Registry



Microsoft vẫn luôn cảnh báo: Registry
không phải là nơi để người dùng thiếu kinh nghiệm vọc phá. Dù các đổi
mới ngày nay đã giúp Windows quản lí lỗi Registry hiệu quả hơn, đồng
nghĩa với việc những tình trạng lỗi nghiêm trọng như BSOD có thể ít
xuất hiện hơn thời XP kể cả khi bạn táy máy vào registry, nhưng cũng
không có nghĩa là Microsoft đã loại bỏ được hẳn nguyên nhân nay. Kể cả
đối với những người dùng có kinh nghiệm, việc backup registry khi thực
hiện thay đổi trên các thông số mà bạn không nắm chắc toàn bộ 100% công
dụng là vẫn cần thiết. Nếu tần suất xuất hiện của BSOD sau khi thay đổi
registry thấp, bạn có thể dùng thử các công cụ đơn giản như như
Advanced System Care, Wise Registry Cleaner hay Ccleaner. Nếu lỗi
nghiêm trọng khiến bạn không thể boot vào Windows, thử tìm cách boot
vào Safe Mode và chạy lại các công cụ này hoặc cầu cứu System Restore.

Driver


Nói đến trục trặc trên Window nói riêng
và trên máy tính nói chung, không bao giờ chúng ta có thể quên được…
driver. Đóng vai trò là thành phần điều khiển hoạt động của các phần
cứng trong hệ thống, hiển nhiên nếu một driver nào đó cũ, hỏng, hoặc
chưa được cài đặt sẽ tạo ra trục trặc cho phần cứng mà nó điều khiển.
Đối với những thành phần ngoại vi đơn giản như chuột, bàn phím, usb…,
thiếu driver thích hợp chỉ gây đôi chút khó khăn trong sử dụng. Nhưng
nếu driver của các thành phần quan trọng khác trên mainboard gặp vấn
đề, nhiều khả năng cả hệ thống của bạn sẽ mất ổn định, và BSOD là không
thể tránh khỏi – kể cả khi bản thân mainboard (và phần cứng khác nói
chung hoàn toàn không bị trục trặc gì). Tưởng tượng khi bạn lái xe ô
tô, toàn bộ động cơ vẫn hoạt động bình thường nhưng tay lái (nơi truyền
thông tin điều khiển từ người dùng) bị hỏng, chuyện gì sẽ xảy ra? Thậm
chí trên các thiết bị cần sự đồng bộ tối đa như laptop, driver của
những thành phần tưởng chừng không đóng vai trò thiết yếu như touchpad
hay bluetooth cũng có thể gây bất ổn hệ thống và tạo ra BSOD như
thường. Chính vì vậy, kiểm tra và update driver của toàn bộ các thành
phần trong máy cũng là một bước quan trọng khi máy nhà bạn đột nhiên
thường xuyên xuất hiện BSOD.

Xung đột phần cứng



Đây là một trong những lí do một số
chuyên gia thường lấy ra để than phiền về chuyện… Windows chịu lỗi kém.
Nếu Windows nhận được các thông tin xung đột từ các phần cứng khác
nhau, đôi lúc hệ điều hành này không xử lí được các thông tin đó và…
crash. Dĩ nhiên điều này đã được Microsoft cải thiện dần trong các bản
patch và phiên bản Windows mới, nhưng liệu đã triệt tiêu được hẳn nhược
điểm này hay chưa thì chúng ta vẫn còn phải chờ Windows 8 hoạt động một
thời gian nữa.

Các lỗi xung đột cơ bản cũng khá dễ
kiểm tra, giống như khi tiến hành kiểm tra phần cứng thiếu driver.
Chúng ta truy cập device manager và tìm các thiết bị có dấu như hình
minh họa.

Cách giải quyết xung đột phần cứng có
thể khác nhau tùy theo tình trạng bệnh. Tuy trong một số trường hợp
việc nâng cấp driver hoặc tinh chỉnh lại một chút trong BIOS có thể sẽ
giải quyết được tình trạng này, nhưng đối với các lỗi xung đột phần
cứng nếu bạn không nắm rõ về máy móc thì nên copy nội dung phần device
status (chuột phải vào thiết bị lỗi > properties) và hỏi người có
kinh nghiệm hơn về phương án giải quyết.

Virus & Trojan



Virus và Trojan nằm trong danh sách “thủ phạm”
của ti tỉ thứ bệnh cho máy móc trong nhà bạn, và dĩ nhiên danh sách này
cũng không thể là ngoại lệ. Các file quan trọng của hệ thống, các cấu
hình hoạt động của phần cứng, các driver... tất cả đều có khả năng bị
virus và trojan phá hoạt nếu hệ thống của bạn không được bảo vệ cẩn
thận. Nếu bạn may mắn, các thiệt hại do virus gây ra sẽ chỉ làm hệ
thống chậm chạp, hơi kém ổn định và vài thao tác quét virus, sửa chửa
file đơn giản sẽ giải quyết được vấn đề. Trường hợp xấu hơn, khi các
thành phần quan trọng đã hỏng không thể sửa chữa hoặc thậm chí khiến
việc boot vào Windows là bất khả thi, việc cài lại hệ điều hành là điều
bắt buộc.

Nên nhớ, phần mềm diệt virus không phải
thuốc chữa vạn năng. Vì vậy nói một cách hơi phóng đại, một khi bạn đã
bất cẩn để virus hay trojan lọt vào máy, hệ thống đó không còn hoàn
toàn đáng tin cậy nữa. Việc quét và sửa lỗi tại thời điểm đó có thể tạm
thời khôi phục lại sự ổn định, nhưng không có gì bảo đảm rằng 100% các
lỗi đã hoàn toàn được phát hiện và sửa chữa sau khi bị virus chọc phá,
cũng như khó mà biết rằng những kẻ phá hoại này đã len lỏi đến những
đâu. Đó là chưa kể các dữ liệu cá nhân bị phá hoại và thời gian tiêu
tốn để sửa lỗi khi gặp virus là không thể lấy lại. Phòng bệnh vẫn luôn
hiệu quả hơn là chữa bệnh.

Lỗi ổ cứng



Nếu đã nói rằng việc lỗi truy xuất dữ
liệu từ RAM, lỗi file hệ thống, lỗi driver.v..v.. có thể gây BSOD thì
chắc chắn không thể quên nơi những dữ liệu đó được lưu trữ : ổ cứng.
Chiếc ổ cứng là nơi lưu trữ phần lớn dữ liệu cần thiết của người dùng,
bao gồm cả hệ điều hành và các dữ liệu cá nhân, vì vậy các lỗi xuất
hiện trên đây hiển nhiên không thể bị coi thường. Thực tế, nhiều người
cho rằng một chiếc ổ cứng nếu chỉ cần xuất hiện một vài bad sector thôi
cũng đã có thể coi là hết vòng đời hoặc không còn đáng tin cậy, chỉ có
thể dùng lưu các dữ liệu tạm thời. Các công cụ phục hồi đơn giản chỉ
thực hiện thao tác đánh dấu các sector lỗi để hệ thống không tiếp tục
sử dụng, số bad sector thực sự chỉ có thể tăng, và tăng theo cấp số
nhân trên một ổ cứng mà thôi. Vì vậy nếu nghi ngờ ổ cứng của mình là
nguyên nhân gây BSOD nói riêng và các lỗi hệ thống khác nói chung, bạn
nên lập tức chạy thử các công cụ kiểm tra tình trạng sức khỏe của ổ và
di tản, backup dữ liệu nếu có trục trặc.

Phần mềm



Phần lớn các phần mềm không can thiệp
sâu vào hệ thống đến mức có thể gây các lỗi nghiêm trọng như BSOD mà
cùng lắm chỉ có thẻ gây chậm, hỏng hóc nhẹ cho hệ điều hành. Điều này
càng chính xác nếu chúng ta sử dụng các phiên bản hệ điều hành và phần
mềm tiên tiến nhất. Tuy vậy, khả năng này vẫn có thể tồn tại, và đôi
lúc ta có thể dễ dàng phát hiện nếu BSOD chỉ xảy ra khi chạy một số
phần mềm nhất định. Đôi lúc, những phần mềm thường xuyên hoạt động ở
chế độ chạy ngầm sẽ khiến bạn phát cáu vì không thể khoanh vùng xác
định được thủ phạm gây BSOD là phần cứng, driver hay hệ điều hành.
Những lúc như vậy các chức năng như System Restore và chế độ Safe Mode
sẽ giúp ích rất nhiều trong việc khoanh vùng thủ phạm. Nên biết rằng,
ngay cả những phần mềm được thiết kế chuyên nghiệp vẫn có thể xảy ra
lỗi, và nếu lỗi của những phần mềm cần can thiệp sâu vào hệ thống để
thực hiện chức năng của mình khiến Windows gặp BSOD thì cũng không có
gì là lạ. Lấy ví dụ thực tế, phiên bản 2012 của Acronis True Image Home
đã gặp phải rất nhiều chỉ trích của người dùng khi tạo ra các thay đổi
trên driver của Microsoft, dẫn tới việc máy tính của người dùng thường
xuyên xuất hiện BSOD nếu “nhỡ” gỡ bỏ phần mềm của hãng này.

Vấn đề về nhiệt độ



Phần lớn các linh kiện điện tử trong
thùng máy của chúng ta đều nhạy cảm với nhiệt độ cao. Trường hợp xấu
nhất dĩ nhiên là nhiệt độ cao khiến linh kiện bị hỏng hoàn toàn, mùi
khét bốc ra sẽ dễ dàng chỉ rõ cho khổ chủ biết hiện trường vụ án nằm ở
đâu. Nhưng đôi lúc việc tản nhiệt không hợp lí chỉ dẫn đến bất ổn, hoặc
khiến phần cứng đó phải tự tắt để bảo vệ mình, hậu quả là Windows crash.

Nhiệt độ là vấn đề cần chú ý kiểm tra
nếu hệ thống của bạn thường xuyên bị tự động reboot hoặc BSOD sau khi
đã kiểm tra tất cả các nguyên do ở trên. Một số loại mainboard nếu được
gắn speaker sẽ có chuỗi tiếng beep tương ứng với lỗi quá tải nhiệt (xem
trong sách hướng dẫn sử dụng của mainboard). Nếu bạn đang tập tành OC,
căn nguyên của việc này đá quá hiển nhiên và hướng giải quyết cũng vì
thế mà quá rõ ràng. Còn nếu không, nên kiểm tra lại tình trạng các
quạt, luồng khí trong thùng máy, kết hợp với việc sử dụng các phần mềm
như Coretemp hay Hwinfo để theo dõi tình trạng nhiệt độ các thành phần
phần cứng. Các vấn đề về nhiệt độ cần được xử lí càng sớm càng tốt
trước khi sự cố nghiêm trọng xảy ra khiến hầu bao của bạn lại được dịp
than khóc.

Nguồn điện



Các thiết bị điện tử ngày nay dù có
hiện đại đến đâu, mất đi nguồn điện thì đều trở nên… vô dụng. Con người
cần ăn uống điều độ để giữ sức khỏe, còn các thiết bị điện tử đều cần
nguồn năng lượng điện ổn định để có thể hoạt động hiệu quả. Dù rằng các
thiết bị đời mới, nhất là các bộ nguồn (PSU) có rất nhiều cơ chế để bảo
đảm an toàn cho các linh kiện nhạy cảm trước việc nguồn điện trở nên
kém ổn định hoặc đột ngột bị ngắt, nhưng điện vẫn có thể là một trong
những nguyên nhân cần xem xét nếu bạn cảm thấy hệ thống có vẻ bất
thường và các nguyên nhân trên đã được loại trừ.

Căn nguyên của các vấn đề về điện chủ
yếu xoay quay 2 thủ phạm : bộ nguồn (PSU) và hệ thống điện nhà/phòng
bạn. Việc kiểm tra bộ nguồn không dễ dàng và cần nhiều kiến thức chuyên
môn, tuy nhiên bạn có thể thử đưa máy sang phòng/ổ điện khác để nhanh
chóng loại trừ nguyên nhân thứ 2.






$(document).ready(function() {
$('.slideTable a,.SlideTable a').each(
function(){
var href=$(this).attr('href').toLowerCase();
if(href.indexOf('.jpg')>0||href.indexOf('.png')>0||href.indexOf('.gif')>0)
$(this).addClass('_lightBox');
}
);
$('a._lightBox').lightBox({fixedNavigation:true}).removeAttr("onclick").attr( "title", "Ảnh lớn" );
});

Theo Genk

]