Một vụ nổ lớn đã xảy ra tại khu vực sông Tunguska, Nga vào ngày 30/6/1908 mà nguyên nhân đến nay vẫn còn là bí ẩn.

Hơn 7 giờ sáng ngày 30 tháng 6 năm
1908, một vụ nổ rực sáng bầu trời quét sạch 80 triệu cây cối và vô số
động vật trên diện tích hơn 2.000km² tại sông Tunguska, Nga. Đến nay
nguyên nhân của sự kiện này vẫn còn là một bí ẩn.

Khi các nhà khoa học đến Tunguska, họ
thấy những thân cây trơ trụi không hề có cành lá, chúng thẳng và trơn
như những cây cột điện, dường như vụ nổ chỉ xé rách cành và lá cây chứ
không hề phá nát thân cây. Nếu cho nổ một quả bom bên một thân cây, nó
sẽ phá nát toàn bộ thân cây chứ không thể chỉ nhằm vào cành và lá cây
như thể có tính toán trước.


Dường như đây là lí do phần nào mà
người dân địa phương càng tin rằng họ đã bị trừng phạt, hoặc như một số
người đã cho rằng đó là cuộc tấn công của người ngoài hành tinh. Tuy
nhiên các nhà khoa học có thể giải thích việc này. Sự tác động
của sóng cơ học quá nhanh dẫn đến việc cành và lá cây (yếu hơn) bị phá
nát trước khi lực tác động làm gãy nát thân cây. Điều này được kiểm chứng sau sự kiện Tunguska 37 năm, khi quả bom nguyên tử đầu tiên nổ trên thành phố Hiroshima của Nhật Bản

Kịch bản cho sự kiện này được nhiều
người tin tưởng nhất là cú va chạm của một sao chổi hay tiểu hành tinh
với Trái Đất. Nhưng điều đáng nói là trên sông Tunguska, ngay cả ở vùng
trung tâm của vụ nổ cũng không hề có dấu vết của va chạm cũng như những
mảnh vụn còn sót lại của sao chổi hay tiểu hành tinh.

Các nhà khoa học đi đến giả định rằng
sao chổi đã không hề va chạm với mặt đất, nó đã lao qua khí quyển Trái
Đất với vận tốc hơn 50.000km/giờ, ma sát với không khí nóng, lớp vỏ của
nó lên tới 44.500 độ F. Ở độ cao 8,5km, nhiệt độ này làm sao chổi/thiên
thạch tự đốt cháy và phân hủy, nó nổ tung trên không với sức tàn phá
tương đương với 185 quả bom nguyên tử đã nổ tại Hiroshima.

Đó là lí do tại sao những người chứng
kiến nhìn thấy bầu trời sáng lên trước khi mọi thứ bị hủy diệt, và cũng
vì thế mà không có những dấu vết của cú va chạm trên mặt đất. Nếu kịch
bản này là đúng thì có vẻ như vẫn còn rất may mắn khi thiên thể đã tự
phát nổ trên không vì với vận tốc và kích thước của nó nếu chạm đất,
chắc chắn rằng những gì nó để lại sẽ còn ghê gớm hơn nhiều và chúng ta
khó có thể tưởng tượng được mức độ thiệt hại nó gây ra cho không chỉ
nước Nga mà có thể là toàn thế giới.

Tuy vậy kịch bản này vẫn còn một vấn đề
là nó không giải quyết được triệt để việc không tìm thấy các mảnh vỡ
của thiên thể vì thật khó mà tin rằng một khối đá khổng lồ như vậy lại
có thể cháy rụi trên không mà không còn dư một mảnh vụn nào.


Năm 2007, một nhóm các nhà khoa học đã
tới hồ Cheko, một hồ nhỏ cách trung tâm của vụ nổ Tunguska khoảng 8km
về hướng Bắc - Tây Bắc. Họ cho rằng một mảnh vụn của thiên thể đã phát
nổ với kích thước khoảng 1 mét đã rơi xuống tạo nên hồ này. Kết quả tìm
kiếm và phân tích cho thấy dưới hồ có sự tồn tại của vết lõm dạng nón
và một lớp phù sa dưới đáy hồ chỉ có tuổi thọ khoảng 100 năm, trùng hợp
với thời điểm xảy ra vụ nổ Tunguska, có vẻ như đã có một cú va chạm
đúng như giả thuyết đề ra. vấn đề cuối cùng còn lại là vẫn không tìm
thấy bất cứ mảnh vụn nào sót lại tại đáy hồ Cheko. Chỉ một vết lõm và
tuổi của phù sa thì chưa đủ để khẳng định chắc chắn nó có liên quan tới
vụ nổ trên không ở Tunguska.

Một kịch bản khác được một số nhà khoa
học đề ra là một vụ nổ chỉ cách mặt đất một chút, độ cao rất nhỏ và có
thể không phải xuất phát từ sao chổi hay tiểu hành tinh. Vào các thập
kỉ 50 và 60 của thế kỉ 20, Liên Xô đã cho thử các vụ nổ hạt nhân trong
rừng và thu được kết quả tương tực với các thân cây và tình trạng của
mặt đất. Người ta giả định rằng có thể một biến cố nào đó về mật độ một
số chất hóa học đã tạo ra một vụ nổ ở sông Tunguska. Tuy nhiên cơ chế
chính xác cho nó thì vẫn không được mô tả cụ thể và cũng chưa có bằng
chứng xác thực nào được tìm thấy.

Như vậy chúng ta thấy vụ nổ Tunguska
giống như một vụ án trong xã hội của chúng ta mà những nhà điều tra có
thể tưởng tượng ra nhiều kịch bản. Tất cả các kịch bản đều có vẻ có lý
nhưng lại đều không cách nào tìm ra bằng chứng cuối cùng chứng minh cho
kịch bản đó. Điều này làm cho sự kiện Tunguska trở nên càng bí ẩn hơn
trước.

Mặc dù đa phần các nhà khoa học nói
riêng cũng như dư luận nói chung tin vào kịch bản về cú va chạm của một
sao chổi hoặc tiểu hành tinh thì việc thiếu những bằng chứng cuối cùng
vẫn làm cho sự hiếu kì của nhân loại với sự kiện này không thể chấm
dứt, ngay cả giả thuyết về sự tấn công của những người ngoài hành tinh
cũng đã được một số người giàu trí tưởng tượng phác họa lại, mô tả nó
là một vụ nổ do một loại vũ khí hủy diệt đặc biệt nên không hề để lại
dấu vết.

Nhiều tờ báo trong nhiều năm qua không
ngừng đưa những thông tin về việc nghiên cứu sự kiện này, thậm chí một
vài năm gần đây không ít báo chí đã đưa tin rằng bí ẩn sự kiện này đã
được giải quyết nhất là từ sau những nghiên cứu tại hồ Cheko.

Song trên thực tế, sau hơn 100 năm qua
những câu hỏi về nguyên nhân của sự kiện đặc biệt này vẫn không thể
chấm dứt, không chỉ vì tính bí ẩn của nó mà còn vì nó liên quan đến sự
an toàn của nhân loại chúng ta.]